OPERACJA ZAĆMY
Zobacz wszystko wyraźnie
CO TO JEST ZAĆMA?
Jest to choroba polegająca na stopniowym mętnieniu naturalnej soczewki oka.
Zwykle jest to choroba związana z wiekiem i głównie dotyczy osób po 60 roku życia, ale może występować też u młodszych osób. Rzadsze rodzaje zaćmy, to zaćma pourazowa, posterydowa, cukrzycowa czy wrodzona.
Zaćma jest najczęstszą przyczyną pogorszenia widzenia.
Objawy zaćmy:
Stopniowe pogorszenie widzenia, które z czasem nie podlega już korekcji okularami
Zmiana widzenia kolorów - stają się one mniej nasycone, zażółcone
We wczesnych etapach zaćma może powodować konieczność częstej zmiany okularów
Aureole wokół źródeł światła
Obniżenie kontrastu - kontury i krawędzie liter i przedmiotów stają się mniej ostre i wyraźne
Rozproszenie światła, np. z reflektorów samochodów jadących z naprzeciwka
Zaćma jest łatwa do zdiagnozowania podczas standardowego badania okulistycznego w lampie szczelinowej.
KIEDY NALEŻY OPEROWAĆ ZAĆMĘ?
Zaćma jest chorobą, którą leczy się wyłącznie operacyjnie.
Kiedy objawy zaćmy zaczynają się nasilać i utrudniają wykonywanie codziennych czynności zawodowych, życiowych lub związanych z zainteresowaniami pacjenta należy podjąć decyzję o wykonaniu zabiegu.
W przypadku początkowych zmian w soczewce wystarczą regularne wizyty kontrolne u okulisty.
NA CZYM POLEGA OPERACJA ZAĆMY?
Operacja zaćmy polega na usunięciu zmętniałej soczewki z oka i zastąpieniu jej soczewką sztuczną. Oko znieczulane jest kroplami - znosi to uczucie bólu. Pacjent może odczuwać delikatny dotyk i krople kapiące na oko. Powieki są trzymane przez rozwórkę i nie ma ryzyka, że pacjent zamknie oko w czasie zabiegu. Operacja wykonywana jest przy użyciu mikroskopu oraz fakoemulsymfikatora - urządzenia do usuwania soczewki.
Okulista-mikrochirurg wykonuje zwykle trzy nacięcia przy pomocy specjalnie skalibrowanych noży - dwa mają około 1 mm szerokości, a jedno około 2 mm szerokości. Przez te nacięcia wprowadzane są narzędzia. Po usunięciu mętnej soczewki w jej miejsce wprowadzana jest soczewka sztuczna. Rany nie wymagają zakładania szwów.
Cały zabieg trwa około 15 minut. Po założeniu opatrunku na operowane oko pacjent otrzymuje jeszcze instrukcje dalszego postępowania i może wracać do domu.
W Polsce wykonuje się każdego roku ponad 150.000 takich operacji.
CZYM RÓŻNIĄ SIĘ SOCZEWKI WEWNĄTRZGAŁKOWE WSZCZEPIANE W CZASIE OPERACJI ZAĆMY?
Przed wyborem właściwej sztucznej soczewki wewnątrzgałkowej ważne jest uświadomienie sobie swoich potrzeb wzrokowych i priorytetów w tym zakresie.
Do wyboru soczewki pacjent musi wiedzieć o trzech ważnych dla oka (układu wzrokowego) odległościach:
Bliż - 30-40 cm. Jest to odległość z jakiej zwykle czytamy książkę, gazetę, dokumenty papierowe.
Odległość pośrednia - 60-80 cm. Z tej odległości korzystamy patrząc na deskę rozdzielczą samochodu, ekran laptopa, tablet.
Dal - powyżej 4 m. Widzenia na tą odległość używamy na co dzień, np. Na spacerze, prowadząc samochód, oglądając TV lub film w kinie.
Rodzaje soczewek wewnątrzgałkowych wszczepianych w czasie operacji zaćmy:
Soczewki jednoogniskowe sferyczne
Są to najstarsze i zarazem najprostsze konstrukcyjnie podstawowe soczewki, które dają widzenie w jednej, wybranej przez pacjenta odległości - do dali lub do bliży. Jeśli pacjent wybierze dal, to będzie potrzebował wówczas okularów do pracy z bliska i w odległości pośredniej. Jeśli wybierze bliż, to będzie korzystał z okularów do dali, a czasami także z drugiej pary do odległości pośredniej.Soczewki jednoogniskowe asferyczne i asferyczne toryczne
Dzięki swojej budowie poprawiają kontrast widzenia zwłaszcza w gorszych warunkach oświetlenia, np. po zmierzchu. Polecane są kierowcom i osobom pracującym przy sztucznym oświetleniu. Soczewki asferyczne mogą też zawierać filtr światła niebieskiego (soczewka typu „natural”, soczewka „żółta”), który wg niektórych badań zmniejsza ryzyko chorób plamki żółtej. W opcji torycznej dodatkowo soczewki te korygują astygmatyzm.Soczewki o wydłużonej głębi ostrości (EDoF) i soczewki o wydłużonej głębi ostrości toryczne
Soczewki o wydłużonej (podwyższonej) głębi ostrości są skonstruowane tak, aby dawać ostre widzenie w zakresie od odległości pośrednich do dali. Poprawiają one też widzenie z bliska (ale mogą wymagać niewielkich okularów do czytania drobnego druku lub wykonywania precyzyjnych czynności z bliska). Ich ogromną zaletą jest to, że nie pogarszają kontrastu widzenia oraz nie powodują istotnego efektu halo i glare (aureole i rozbłyski wokół źródeł światła). Soczewki EDoF są bardzo dobrym wyborem dla osób aktywnych, prowadzących samochód, które chcą znacznie zmniejszyć swoją zależność od okularów zachowując jednocześnie optymalną jakość widzenia.
W opcji torycznej soczewki o wydłużonej głębi ostrości (EDoF) korygują dodatkowo astygmatyzm.
Po wszczepieniu wymagają kilkutygodniowego okresu neuroadaptacji, w czasie którego widzenie ulega stopniowej poprawie.Soczewki trójogniskowe (wieloogniskowe, multifokalne) i trójogniskowe toryczne
Soczewki te dają wyraźne widzenie do dali, w odległości pośredniej oraz do bliży. Pomiędzy tymi ogniskami obraz widziany przez pacjenta może być nieco mniej wyraźny. Soczewki wieloogniskowe dają największą szansę na całkowite uwolnienie się od okularów na wszystkie odległości. Mogą one nieco pogarszać widzenie kontrastowe. U około 10-20% pacjentów powodują powstanie efektu halo i glare, co może utrudniać prowadzenie samochodu po zmierzchu i w nocy - z tego powodu nie są zalecane dla zawodowych kierowców.
W opcji torycznej soczewki wieloogniskowe korygują dodatkowo astygmatyzm.
Okres neuroadaptacji jest nieco dłuższy niż w przypadku soczewek EDoF i może trwać od kilku tygodni do kilku miesięcy.
PAMIĘTAJ!!!
Wyboru soczewki dokonujesz raz w życiu - warto ten wybór dokładnie przemyśleć i omówić w czasie wizyty przedoperacyjnej. Nie wahaj się zadawać pytań. Nie ma jednej idealnej soczewki dobrej dla każdego. Ten wybór zawsze jest bardzo zindywidualizowany.
CZY OPERACJA ZAĆMY JEST BEZPIECZNA?
Operacja zaćmy jest jednym z najmniej ryzykownych i najbardziej przewidywalnych zabiegów w całej medycynie.
Po zabiegu pacjent może odczuwać niewielki dyskomfort, uczucie drapania, ciała obcego w oku, swędzenie. Zwykle objawy te ustępują w ciągu pierwszych dni po zabiegu.
Przez kilka tygodni oko jest bardziej wrażliwe na wszystkie bodźce, np. suchość, światło, wiatr, kurz itp.
Poważne powikłania śród- i pooperacyjne (uszkodzenie torebki soczewki, odwarstwienie siatkówki, krwotok naczyniówkowy, zapalenie wnętrza gałki ocznej, uszkodzenie rogówki) zdarzają się wyjątkowo rzadko (poniżej 0.1% wszystkich zabiegów).
U 10-20% pacjentów po operacji zaćmy może dojść do mętnienia torebki soczewki (PCO), w której umieszczona jest sztuczna soczewka. Powoduje to pogorszenie ostrości widzenia. W takim przypadku wykonywany jest drobny zabieg ambulatoryjny - kapsulotomia laserem YAG. Jest to kilkuminutowa procedura, która przywraca ostre, wyraźne widzenie.