OPERACJE JASKRY

Zachowaj swoje widzenie

CO TO JEST JASKRA?

Jaskra to choroba, w której dochodzi do postępującego uszkodzenia nerwu wzrokowego. Jest to związane ze zbyt wysokim ciśnieniem wewnątrzgałkowym. 

W komorze przedniej oka (przednia część gałki ocznej) krąży ciecz wodnista, czyli płyn wytwarzany w oku przez ciało rzęskowe. Płyn ten wytwarza ciśnienie, które jest niezbędne do utrzymywania kształtu gałki ocznej oraz odżywia i umożliwia prawidłowe funkcjonowanie poszczególnych struktur oka. Ciśnienie to nazywane jest właśnie ciśnieniem wewnątrzgałkowym i nie jest w żaden sposób powiązane z ciśnieniem tętniczym krwi.

Ciecz wodnista odpływa z oka przez beleczkowanie zlokalizowane w tzw. kącie przesączania, które odprowadza płyn do kanału Schlemma, a następnie do naczyń żylnych. Jeśli zachowany jest właściwy balans między produkcją cieczy wodnistej i jej odpływem ciśnienie wewnątrzgałkowe jest w normie, czyli w zakresie od 10 do 21 mm słupa rtęci.

W sytuacji kiedy odpływ cieczy wodnistej jest upośledzony ciśnienie wzrasta, co powoduje uszkodzenie i zanik włókien nerwu wzrokowego. Nerw wzrokowy jest absolutnie niezbędny do prawidłowej funkcji widzenia. Przewodzi on obraz powstający na siatkówce do ośrodków wzrokowych w mózgu.

Nerw wzrokowy nie ulega regeneracji i jego uszkodzenie powoduje nieodwracalne zmiany.

Dlatego leczenie jaskry hamuje postęp choroby i z tego powodu im wcześniej jaskra jest zdiagnozowana, tym większe są szanse na utrzymanie dobrego widzenia przez całe życie pacjenta.

​

JAKIE SĄ RODZAJE JASKRY?

Główne typy jaskry:

1. Jaskra otwartego kąta
   - kąt przesączania jest szeroki
   - ciśnienie wewnątrzgałkowe jest podwyższone
   - postęp choroby jest powolny (lata) i zwłaszcza w pierwszym okresie może być niezauważalny dla pacjenta

2. Jaskra zamkniętego / wąskiego kąta
   - początkowo może objawiać się okresowymi silnymi bólami oka, zamazanym widzeniem i występowaniem kół tęczowych
   - jeśli dojdzie do ostrego zamknięcia kąta przesączania (ostry atak jaskry) ból oka jest bardzo silny, oko jest czerwone, mogą pojawić się nudności i wymioty; konieczna jest pilna wizyta u okulisty i wdrożenie natychmiastowego leczenia

3. Jaskra normalnego ciśnienia
   - cechy podobne jak w jaskrze otwartego kąta
   - ciśnienie wewnątrzgałkowe jest „w normie”, ale nawet w tym zakresie powoduje uszkodzenie nerwu wzrokowego
   - często występuje u osób z migrenami, niskim ciśnieniem tętniczym, krótkowzrocznością

4. Jaskra wtórna - związana z dodatkowymi chorobami lub patologiami w obrębie oka

5. Jaskra wrodzona

​

JAKIE SĄ CZYNNIKI RYZYKA WYSTĄPIENIA JASKRY?

1. Wiek
   Ryzyko jaskry rośnie z wiekiem - jaskra występuje u około 2% ludzi w wieku 40 lat i rośnie do około 10% u osób po 75 roku życia.

2. Czynniki dziedziczne
   Jeśli jaskra została stwierdzona u twoich najbliższych (rodzice, rodzeństwo, dzieci) zgłoś się na badanie okulistyczne. Jeśli okulista stwierdził jaskrę u Ciebie - poinformuj o tym swoich najbliższych.

3. Wada wzroku
   Jaskra otwartego kąta i jaskra normalnego ciśnienia częściej występują u pacjentów z krótkowzrocznością (tzw. minusy).
   Jaskra zamkniętego kąta częściej dotyka osoby z nadwzrocznością (tzw. plusy).

4. Inne choroby i leki (cukrzyca, stosowanie leków sterydowych)

JAKIE BADANIA SĄ NIEZBĘDNE DO ROZPOZNANIA I MONITOROWANIA JASKRY?

W czasie wizyty, której celem jest zdiagnozowanie jaskry i/lub określenie sposobu jej leczenia wykonywane są:

• pełne badanie okulistyczne z badaniem dna oka (oftalmoskopia)

• tonometria - badanie ciśnienia wewnątrzgałkowego

• pachymetria - badanie grubości rogówki (zbyt gruba lub zbyt cienka rogówką fałszuje wyniki pomiaru ciśnienia wewnątrzgałkowego)

• gonioskopia - ocena kąta przesączania

• badania obrazowe tarczy nerwu wzrokowego (OCT / HRT / GDx)

• perymetria - badanie pola widzenia

W czasie wizyt kontrolnych zwykle wystarczy badanie oftalmoskopowe oraz tonometria.

Badania obrazowe zwykle są wykonywane co kilka miesięcy.

​

JASKRA OTWARTEGO KĄTA

Jest to najczęściej występujący rodzaj jaskry. Uszkodzenie nerwu wzrokowego postępuje powoli i przez wiele lat może nie dawać żadnych zauważalnych dla pacjenta objawów. Dlatego tak ważne są regularne, okresowe badania kontrolne u okulisty.

Objawy odczuwalne dla pacjenta pojawiają się w momencie, kiedy choroba jest zaawansowana. Dochodzi do ograniczenia pola widzenia (kierowca może wówczas nie zauważyć pieszych idących poboczem drogi). W końcowych stadiach chory widzi jak przez lunetę, a ostrość wzroku może znacząco się pogorszyć.

Zmiany w nerwie wzrokowym są nieodwracalne, a leczenie ma hamować postęp choroby i utrzymać widzenie przez całe życie pacjenta.

Leczenie jaskry otwartego kąta obejmuje:

1. Leczenie farmakologiczne - stosowane są krople przeciwjaskrowe obniżające ciśnienie wewnątrzgałkowe.

2. Laseroterapia - selektywna trabekuloplastyka laserowa (SLT) - jej zadaniem jest poprawa odpływu płynu z oka i obniżenie ciśnienia. Zabiegi te mogą być powtarzane co kilka miesięcy.

3. Leczenie operacyjne
   - zabiegi konwencjonalne - trabekulektomia, wszczepienie implantu ExPress
   - małoinwazyjna chirurgia jaskry - m. in. goniotomia z użyciem Trabex, wszczepienie implantu iStent, sklerotomia ab interno z użyciem igły Abee, wiskokanaloplastyka. 

JASKRA ZAMKNIĘTEGO / WĄSKIEGO KĄTA

Jest to rzadziej występujący rodzaj jaskry. Jeśli dojdzie do zamknięcia kąta przesączania i ciecz wodnista nie może odpływać z oka dochodzi do nagłego wzrostu ciśnienia wewnątrzgałkowego. Stan ten określa się jako ostry atak jaskry lub ostre zamknięcie kąta przesączania. Oko staje się mocno czerwone, pacjent odczuwa silny ból, widzenie jest zamglone. Mogą wystąpić nudności i wymioty. We wcześniejszej fazie choroby może dochodzić do podostrych ataków, które objawiają się bólami głowy, średnio nasilonym bólem, a czasami występowaniem tęczowych kół wokół źródeł światła.

Ostry atak jaskry wymaga pilnej wizyty okulistycznej i nie można go bagatelizować, gdyż może dojść do nieodwracalnych zmian w gałce ocznej.

Leczenie ostrego ataku jest połączeniem leczenia farmakologicznego (krople, tabletki i leki stosowane dożylnie - mają one za zadanie szybko obniżyć ciśnienie w oku), zabiegu YAG-irydotomii laserowej (wykonanie laserem otworu w tęczówce, żeby ułatwić odpływ cieczy wodnistej) oraz leczenia operacyjnego.

Jeśli zagrożenie zamknięciem kąta przesączania zostanie wykryte wcześniej zawsze należy rozważyć wykonanie zapobiegawczej YAG-irydotomii.

​

JASKRA NORMALNEGO CIŚNIENIA

Ciśnienie wewnątrzgałkowe pozostaje w granicach normy, ale mimo tego dochodzi do uszkodzenia nerwu wzrokowego. Według niektórych teorii nerw wzrokowy u osób z jaskrą normalnego ciśnienia jest bardziej podatny na uszkodzenie. Wśród czynników ryzyka tego rodzaju jaskry wymienia się niskie ciśnienie tętnicze, migrenę, zaburzenia naczyniowe (np. marznięcie dłoni i stóp).

Diagnostyka i leczenie jest identyczna jak w jaskrze z otwartym kątem przesączania.